Vluchten kan niet meer, ‘k zou niet weten hoe; vluchten kan niet meer, ‘k zou niet weten waar naar toe…
Dit liedje uit de musical ‘En nu naar bed’, gezongen door Jenny Arean en Frans Halsema werd een hit in het begin van de zeventiger jaren. Het was de tijd waarin de dreiging van een atoomoorlog actueel was. Bij een atoomoorlog heeft vluchten inderdaad geen zin, want nucleaire straling houdt zich niet aan grenzen. Voor de vluchtelingen van vandaag heeft vluchten nog wél zin. Er zijn nog steeds veilige landen die hen zouden kunnen opvangen en een nieuw thuis bieden. Ik schrijf met nadruk zouden kunnen, want de wil tot en het draagvlak voor het opvangen van vluchtelingen worden steeds kleiner. Landen sluiten hun grenzen of voeren opnieuw grenscontroles in, hekken worden opgetrokken, honderden kilometers prikkeldraad met ‘scheermesjes’ worden her en der in Europa uitgerold om mensen en gezinnen tegen te houden en hen zo het recht op opvang te ontzeggen. Ze hébben dat (mensen)recht, maar ze krijgen het niet! Wist u overigens dat niet alleen mensen zich afschuwelijk kunnen verwonden aan dat scheermesjesprikkeldraad, maar ook vogels en zoogdieren? Dat spul zorgt voor gruwelijke wonden!
Vluchten kan niet meer. Dat geldt voor de mensen die moeten vluchten voor oorlogsgeweld of persoonlijk gericht geweld door een staat tegen de eigen burgers. Dat geldt voor klimaatvluchtelingen die letterlijk geen bestaan meer hebben vanwege hitte en droogte of overstromingen. Hoe uitzichtloos hun leven ook is, ze zijn nauwelijks meer welkom binnen Europa en zeker ook niet in ons land. Wij zijn bang geworden of -meer waarschijnlijk- bang gemaakt voor die ‘stromen vluchtelingen’ die allemaal onze kant op zouden komen en onze huizen en banen zullen inpikken en onze dochters kwaad zullen doen, misschien zelfs ‘onze’ cultuur teniet zullen doen. Media en nogal wat politici goochelen met schrikbarende cijfers die menig Nederlander de stuipen op het lijf jagen. Maar wat het meest stuitend is dat diezelfde media en politici ook goochelen met woorden. De woorden migranten, arbeidsmigranten, studiemigranten, kennismigranten, vluchtelingen en asielzoekers worden door elkaar gebruikt waardoor iemand die niet bekend is met de materie in verwarring wordt gebracht. Ik ben niet de enige kritische hoorder en lezer die het vermoeden heeft dat dit met opzet gebeurt. De politicus die ons meldt dat het draagvlak in de samenleving voor het opvangen van ‘migranten’ verdwijnt weet donders goed dat hij of zij daar zelf de hand in heeft. De bijbel leert ons hoe we zouden moeten omgaan met vluchtelingen en anderen die onze hulp (tijdelijk) nodig hebben. Ja, ik weet het: de bijbel is zelfs voor een groot aantal christenen niet langer richtinggevend in hun leven, zeker niet op het punt van asiel en migratie. Toch mag ik van partijen die zich christelijk noemen wat meer eerlijkheid verwachten op dit punt en geen gegoochel met cijfers en woorden die de lading niet dekken. Het lijkt wel of ook wij zelf op de vlucht zijn; op de vlucht voor onze verantwoordelijkheid voor medemensen die hier voor korte en langere tijd een veilig heenkomen zoeken. Maar ook voor ons geldt: vluchten kan niet meer, wegkijken ook niet.
ds. Carla Borgers, emeritus doopsgezind predikant, lid Raad van Kerken Borne, Hertme en Zenderen