Op allerlei manieren worden onze overleden dierbaren herdacht. Afgelopen zaterdag vond ‘Verbonden in Licht’ plaats op het Gedenkpark hier in Borne. Tien jaar geleden was dat voor het eerst. Een kostbare traditie is het geworden, die steeds meer belangstellenden samenbrengt.
Bewust is gekozen voor een avond dichtbij 2 november. In de Rooms Katholieke traditie is dat Allerzielen. Bij Allerheiligen, daags ervoor, hoort het gedenken van Heiligen van naam uit de Bijbelse en Christelijke traditie. Het gedenken van gestorvenen op 2 november stamt uit de Benedictijner kloostertraditie van het Franse Cluny, waar Odilo van Cluny het in 998 invoerde. In de dertiende eeuw kreeg het de naam Allerzielen. Op deze dag worden de namen van de gestorvenen van het voorbije jaar genoemd, wordt hun gedachteniskruisje uitgereikt aan voortbestaanden en worden er bloemen op hun graven gelegd.
Bij Protestanten was het traditie om op de Oudejaarsavond de namen van overleden gemeenteleden van het afgelopen kalenderjaar op te noemen. Zonder verdere rituelen, als sloot je een ‘administratief boekjaar’ af. In de afgelopen decennia kreeg het gedenken in Protestantse kringen steeds meer invulling en werd het in veel gemeenten ‘verschoven’ naar de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Het ging Eeuwigheidszondag heten of Gedachteniszondag. Tegenwoordig verplaatsen steeds meer Protestantse gemeenten het gedenken naar de zondag rond 2 november, aansluitend op Allerzielen.
Zeg je verbonden te zijn in Licht, zeg je eigenlijk dat onze gestorvenen voortleven. Zij leven voor altijd in onze harten, zij leven voort in onze herinneringen en verhalen. Zolang je naam genoemd wordt, leef je voort onder de mensen.
Ooit schreef de dichteres Hanna Lam het bekend geworden ‘De mensen van voorbij’. Van deze mensen wordt gezegd dat zij: niet worden vergeten, bij God mogen wonen en binnenvlinderen in onze gedachten. Met als conclusie: ‘De mensen van voorbij zijn in het Licht, zijn vrij!’ Een ontroerende wijze van spreken over geliefden die ons zijn voorgegaan.
Als wij dan op allerlei manieren gedenken, ‘ongeacht levensovertuiging’ of meer binnen de kerken in hun verschillende soorten en met hun veelkleurig rijke gedenktradities en wij noemen de namen van hen die ons ontvielen en of wij gedenken ze in stilte, dan zijn ze niet ‘voorbij’.
Iedereen die het afgelopen jaar of langer geleden een geliefde heeft verloren: een partner, een kind, een ouder, broer, zus, vriend of vriendin… wens ik Licht- en liefdeskracht in deze tijd van gedenken.
ds. Johan Meijer