Komende zondag (de eerste zondag in oktober) heet in de Protestantse Kerk Israëlzondag. Deze werd door de hervormde synode in 1949 ingesteld na de oprichting van de staat Israël. In 1984 sloten de gereformeerden hierbij aan. Op haar website geeft de PKN drie motieven voor zo’n aparte markering in het kerkelijk jaar: gestalte geven aan de liefde voor het volk Israël, bezinning op de relatie van de kerk met Israël en gebed voor het volk Israël. Ik mag op deze zondag voorgaan in de dienst in de Oude Kerk in Borne. Doorgaans is voorgaan in een viering voor mij een feest, maar deze Israëlzondag levert me flinke hoofdbrekens op, gezien de situatie in het land en de recente ontwikkelingen van de oorlog die zich steeds meer uitbreidt en intensiveert.
Sinds de verschrikkelijke aanslag van Hamas op 7 oktober vorig jaar en het daaropvolgende geweld van Israël in Gaza (en nu ook in Libanon) is de situatie in het (on)heilige land voor veel mensen alleen maar complexer geworden. In bijna de hele wereld neemt men, ieder vanuit zijn eigen perspectief, stelling. Helaas vaak vóór de ene en (dus) tégen de andere partij in dit conflict; en te vaak met voorbijgaan aan de context en de voorgeschiedenis.
Wat ik zondag moet gaan zeggen is me nog niet zo heel duidelijk. Wat mij wel duidelijk is, is dat het geen Israëlzondag ‘as usual’ gaat worden. De website van de PKN geeft wat preeksuggesties, maar die gaan helemaal voorbij aan het hier en nu. Daar kan ik nu niets mee!
Ik denk dat ik het maar ‘gewoon’ ga hebben over vrede en over mensen van vrede, die ook in Israël en Palestina te vinden zijn. In het programma Buitenhof van 29 september zag ik twee vredesactivisten, Alon-Lee Green (Joods) en Rula Daood (Palestijns) die elkaar hebben gevonden in hun gezamenlijk verlangen naar een rechtvaardige vrede. Hun beweging ‘Standing Together’ groeit en blijft protesteren tegen de oorlog en het geweld, ondanks bedreigingen en soms rake klappen van o.a. joodse kolonisten. Vrede is een taai proces en vraagt om een heel lange adem, ook volgens de Britse priester en vredesonderhandelaar Andrew White in een artikel in De Correspondent van de afgelopen week. Onderhandelingen kunnen jaren duren en de uitkomst blijft onzeker. En wij, gewone mensen zonder kennis van zaken hebben geen invloed op zulke processen, denken we. Toch, zo stelt het artikel, kunnen wij leren van Andrew White en hebben we wel degelijk invloed. Ik citeer: “Wij vormen samen namelijk een krachtig sociaal systeem. Dat systeem heeft invloed op politiek beleid en sociale narratieven die het Israël-Palestina-conflict en de levens van Israëli’s en Palestijnen beïnvloeden. Of die invloed destructief of constructief uitwerkt, is aan ons. Makkelijke slogans helpen hier niet bij. Wel ons laten horen, geduld betrachten, oog hebben voor de belangen van álle betrokkenen, liefde hebben voor de vijand. Genoeg liefde en geduld om naar ieders verhaal te luisteren, iedereen te willen begrijpen en moeite voor alle partijen te willen doen. Het gaat om een grondhouding, een basishouding die Jezus ons ooit heeft voorgeleefd. Vanuit die houding kunnen we wel degelijk iets betekenen. Dat geeft misschien een beetje hoop.
ds. Carla Borgers, emeritus doopsgezind predikant kerkelijk werker Protestantse Gemeente Borne lid Raad van Kerken Borne, Hertme en Zenderen